کرم ابریشم خیلی گرسنه، کتابی برای پروانه شدن!

اگر شما هم دوست دارید به فرزند یا دانش آموز پیش دبستانی یا دبستانی خود، در دل یک داستان شیرین، شمارش اعداد و روزهای هفته را یاد دهید و غیر مستقیم او را با روند رشد و شکوفایی در عالم هستی آشنا کنید، کتاب «کرم ابریشم خیلی گرسنه» مخصوص شماست!

«کرم ابریشم خیلی گرسنه» یکی از شخصیت‌های محبوب و ماندگار ادبیات کودک است و در یک کتاب تصویری کوچک و ساده با نویسندگی و تصویرگری «اریک کارل» معرفی می‌شود؛ از زمان تولد تا وقتی که زندگی‌اش به عنوان یک کرم تمام می‌شود.
داستان این شخصیت کوچک اما مهم از کجا شروع می‌شود؟
از اول یک هفته، از شنبه شب. وقتی زیر نور مهتاب، توی تخم کوچولوی سفیدی روی برگی سبز زندگی می‌کند. روز بعد یعنی صبح یکشنبه با طلوع خورشید، تخم روی زمین می‌افتد، ترک برمی‌دارد و کرم ابریشم قدم به این دنیا می‌گذارد.
کرم ابریشم داستان یک ویژگی خیلی روشن دارد. گرسنگی. برای رفع گرسنگی چه می‌کند؟
خب معلوم است! غذا می‌خورد.
روز اول، یک سیب/ روز دوم، دو گلابی/ روز سوم، سه آلو/ روز چهارم، چهار توت‌فرنگی/ روز پنجم، پنج انبهٔ شیرین می خورد.
در واقع این شگرد ظریف و هنرمندانه تیری است که نویسنده تصویرگر، با آن به طور غیر مستقیم سه نشان می‌زند. مخاطب کودک را با مفهوم و شمارش اعداد یک تا هفت، مفهوم هفته و نام روزها و نام برخی میوه‌ها و سبزیجات آشنا می‌کند.

یکی از منتقدان کتاب‌های کودکان، این کتاب را پیشرفتی در چارچوب سنتی کتاب‌های تصویری توصیف کرد که توانایی اریک کارل را برای آمیختن مفاهیم و داستانی جذاب، نشان می‌دهد.
کودکان در کتاب‌های اریک کارل به بازی فعّال در کنار خواندن داستانی لذت‌بخش و آموختن مفاهیم متفاوت فراخوانده می‌شوند. عناصر جانبی کتاب‌های کارل، هیچ‌یک برای فریب و جلب خواننده نیستند. همه این عناصر به پیشرفت و گسترش داستان کمک می‌کنند و با آن پیوند دارند. این ویژگی، کتاب‌های کارل مثل همین کتاب را به اسباب‌بازی‌های خواندنی و کتاب‌هایی برای بازی تبدیل کرده است.
او درباره ی کار خود می‌گوید: « کودکان دوست دارند چیزهای متفاوت را لمس کنند. آن‌ها هنوز در دنیای اسباب‌بازی و سرگرمی زندگی می‌کنند، از این رو، آثار من نیمی اسباب‌بازی و نیمی کتاب هستند.»
اریک کارل همیشه در پاسخ به این پرسش که چرا کتاب کرم ابریشم خیلی گرسنه از بین همه آثارش محبوب‌تر است می‌گوید: «زیرا کودکان نیز بزرگ می‌شوند و بال‌هایشان را برای پریدن می‌گشایند!».
همین موضوع ظریف و زیبا موجب می شود که کودکان به صورت ناخودآگاه به این کتاب اشتیاق پیدا کنند.
جالب اینجاست که این کتاب با تکنیک کولاژ درست شده است. کارل کاغذهایی که خودش رنگ کرده‌ را برش می‌زند و با قرار دادن آن‌ها بر روی هم تصاویر شاد و درخشانی خلق می‌کند. در بسیاری از کتاب‌هایش با گذاشتن سوراخ و پنجره‌هایی در صفحه‌ها مانند کتاب «کرم گرسنه گرسنه» یا استفاده از چراغ‌ چشمک‌زن در کتاب «کرم شب تاب خیلی تنها») یا صدای جیرجیرک واقعی در کتاب «آواز جیرجیرک کوچولو» آثاری بازیگوشانه خلق می‌کند؛ اسباب‌بازی‌هایی که می‌توان خواندشان و کتاب‌هایی که می‌توان لمس‌شان کرد.
کودکان با خواندن این کتاب، علاوه بر یادگرفتن مفاهیم تازه، می توانند از دیدن و ساخت کولاژ نیز لذت ببرند.

شاید خوب باشد درباره ای محبوبیت کتاب و شخصیت کرم ابریشم، از خود نویسنده بخوانید:

«راستش من هم اوایل علت محبوبیتش را نمی‌دانستم اما با گذر زمان و به مرور فکر کردم شاید دغدغهٔ تمام بچه‌های دنیا همین باشد که آیا من هم بزرگ می‌شوم؟ من هم می‌توانم مثل بزرگ‌ترها کارهای مفید انجام بدهم؟ بنابراین شاید با همین دغدغه با شخصیت کرم کوچولوی گرسنه همذات‌پنداری می‌کنند. خیال می‌کنند اول مثل او فسقلی‌اند و چندان اهمیتی ندارند اما به مرور حتماً روزی مثل او پروانهٔ زیبایی می‌شوند.
این‌طور می‌شود که «امیدوار» می‌شوند و به وجد می‌آیند. شاید پیش خودشان می‌گویند من هم آرام آرام مثل کرم ابریشم بزرگ می‌شوم. فکرها و استعدادهایم را مثل بال‌های پروانه می‌گشایم و در جهان پرواز می‌کنم!»

نکته ی دیگری که خوب است راجع به کتاب کرم ابریشم خیلی گرسنه بدانید این است که:

انواع کتاب‌های پاپ‌آپ، اسباب‌بازی‌ها، عروسک‌ها، بازی‌های کارتی، بازی‌های کامپیوتری، بازی‌های آنلاین و فیلم‌های انیمیشن و نمایش‌های عروسکی و تئاترها بر اساس این شخصیت و کتاب ساخته شده است.
در واقع شخصیت کرم ابریشم گرسنهٔ گرسنه و پروانهٔ زیبا و رنگارنگ کتاب، به سفرهایش ادامه داده و به ذهن و قلب بچه‌ها و بسیاری از بزرگ‌ترها راه پیدا کرده است.

در پایان؛

شما هم می توانید با فرزندان یا دانش آموزان خود، قدم قدم با این کرم ابریشم کوچک همراه شده و پروانه شدن او را به تماشا بنشینید، کاردستی درست کنید، شعر بخوانید و از همه مهم تر، با بچه ها راجع به اینکه آن ها چطور می توانند به پروانه ی رنگارنگ دنیای خودشان تبدیل شوند، گفت و گو کنید.

منابع:
https://www.iranketab.ir/book/68672-the-very-hungry-caterpillar
https://ketabak.org/ii4ea