با بچه ی لجباز چیکار کنیم؟
۵ راهکار کاربردی برای شما والدینی که فکر می کنید فرزندتان در لجبازی حریف ندارد!
اگر شما هم از آن دسته مادر و پدرهایی هستید که مدام می گویید:”چرا بچم انقدر لجبازی میکنه؟” و از نق زدن های گاه و بی گاه فرزند، نه گفتن های زیاد و رفتارهای عجیب و غریبش شکایت می کنید، این مقاله می‌تواند راهنمای مناسبی برای مسئله ی شما باشد.
خیلی وقت ها، ما والدین حواسمان نیست که بسیاری از رفتارهای کودکان و واکنش های آن ها، نتیجه ی مدل رفتار و عملکرد خود ماست؛ یعنی بیشتر از اینکه بگوییم:” چیشده یا چیکار کردم که فرزندم لجباز شده؟”،
می گوییم:”معلوم نیست چشه که لجبازی میکنه؟”
اما بیایید اینبار متفاوت عمل کنیم!
خودمان را جای فرزندمان بگذاریم و ببینیم چه چیزهایی ممکن است باعث لجباز شدن او شود و در وهله ی بعد، باید چه کار کنیم؟
۱. به سن کودک توجه کنید!
یک واقعیتی که باید بدانید این است که لجبازی، در سنین سه الی چهار سالگی، بسیار طبیعی و اقتضای سن فرزند شماست.
پس اگر در این بازه ی سنی، با شما سر ناسازگاری دارد به این دلیل است که دارد کم کم طعم استقلال را تجربه می‌کند، فلذا طبیعی است که مقابل هرچیزی که استقلال او را زیر سوال ببرد مقاومت کند.
پس لطفا به او برچسب “لجباز” نزنید و این کلمه را در حضور او به کار نبرید، فقط صبور باشید و بگذارید این دوره ی طبیعی رشد کودک، طی شود.
۲. امر و نهی زیاد ممنوع!
نکته ی دیگری که باید به خاطر داشته باشید این است که هرچقدر شما والد کنترل گر و سخت گیرتری باشید و مدام در
حال امر و نهی به کودک، او نیز نسبت به شما لجباز تر خواهد بود.
بکن، نکن های زیاد، بچه‌ها را لجباز می‌کند و باعث می شود آن ها هم در مقابل خواسته های شما مقاومت بیشتری نشان دهند.
مثلا سر جمع کردن اتاق، بازی کردن، غذا خوردن یا هر کار دیگری وقتی مدام کودک را به رگبار تذکر و انتقاد می گیرید، قاعدتا او هم از شما حرف شنوی نخواهد داشت!
بنابراین؛ از این به بعد بیشتر از تمرکز روی نقاط منفی رفتارهای کودک، تلاش کنید نقاط مثبت کارهای او را ببینید و به جای امر و نهی و سرزنش، او را تشویق کنید یا اگر مسئولیتی به عهده ی او می گذارید، با مهربانی و یادآوری در بازه های زمانی مختلف، از او نتیجه را پیگیری کنید.
۳. قانون و چارچوب های زیاد را حذف کنید!
اگر در خانه قوانین و باید و نباید های زیادی دارید، لطفا در اجرای آن ها تجدید نظر کنید.
مثلا اینکه: “ما تو خونمون حتما باید با قاشق و چنگال غذا بخوریم”، “ما حتما مرتب و هماهنگ شده لباس می پوشیم”، “ما حتما سر هر ساعت، کار خاصی رو باید انجام بدیم و …”و موارد مشابه این ها را به تدریج کم کنید.
باورکنید اشکالی ندارد یک وقت هایی فرزند شما لباس هایی با رنگ های ناهماهنگ بپوشد یا با دمپایی های برعکس در خیابان راه برود یا حتی غذایش را با دست و پا بخورد و…
وقتی زندگی را به کام او تلخ کنید و دنیای آزاد و رنگی اش را پر از دیوارهای بلند، او هم دائم به آن ها چنگ می زند و می‌خواهد از این بندهای دست و پا گیر، رها شود.
به یاد داشته باشید که خیلی از قوانین و چارچوب های بدیهی زندگی، با الگوهای خانواده و رفتارهایی که کودک از شما مشاهده می کند، در ذهنش ثبت و ضبط می شود.
پس نگران نباشید! قرار نیست با این آزادی های اندک، یک کودک بی قانون با رفتارهای ناهنجار به جامعه تحویل دهید، فقط در بعضی کارها، کمی دست او را باز بگذارید و نتیجه را ببینید.
۴. از سن و توانایی کودک غافل نشوید!
یادتان باشد اگر از فرزندتان فراتر از سن و توانایی اش توقع داشته باشید، به تدریج از اینکه بخواهد با سطح استانداردها و معیارهای شما هماهنگ شود خسته شده و آهنگ لجبازی سر می دهد؛ چون ظرف او کوچک تر از تصور شماست!
مثلا از یک کودک چهار، پنج ساله توقع نداشته باشید که بتواند دو ساعت بی سر و صدا بازی کند یا مثل یک آدم بزرگ در جمع مهمانی، مرتب و منظم حاضر شود و آب از آب تکان نخورد.
او نیاز به تخلیه هیجانات به سبک خودش دارد و اگر این فضا را برایش فراهم نکنید، ممکن است بخواهد با لجبازی نسبت به شما و اطرافیان، انرژی درونی اش را تخلیه کند.
پس لطفا گاهی خودتان را جای او بگذارید و ببینید چقدر زندگی کردن با نگاه و عینک آدم بزرگ ها، سخت می شود.
۵. توجه و محبت، کلید حل لجبازی!
نادیده گرفتن کودک در دوران های خاص زندگی یا بحران ها مثل تولد فرزند جدید، بیماری والدین، وضعیت دشوار شغلی و … همه ی این ها از مواردی است که می‌تواند موجب لجبازی کودک شده یا آن را تشدید کند.
پس ممکن است یک وقت هایی لجبازی کودکان ریشه در نیاز به جلب توجه والدین و دیده شدن توسط آن ها، داشته باشد.
حواستان باشد هرچقدر که با فرزندتان رابطه ی دوستانه و محبت آمیز پر رنگ تری داشته باشید و او بداند در هر شرایطی حمایت و عشق شما را خواهد داشت، هم چنین باور کند که به او عمیقا توجه دارید، کمتر با شما لجبازی خواهد کرد.
و اما در پایان!
فقط کافیست بعد از خواندن این مقاله، کفش آهنین بپوشید و این پنج کلید آگاهی را به صورت عملی و مستمر در رابطه با فرزندتان به کار بگیرید، آنوقت به زودی می توانید شاهد تاثیر شگفت انگیز این راهکارها و کاهش لجبازی کودک خود باشید.
نویسنده
زهرا خسروآبادی
مشاور خانواده، پژوهشگر و نویسنده حوزه تربیت کودک
