چرا نباید فرزندتان را با دیگران مقایسه کنید؟

“از خواهرت یاد بگیر ببین چقدر مرتب و تمیزه!”
“پسر عموت رو ببین چقدر قشنگ درس هاش رو می خونه”
“اگه تو مثل دوستت بودی من دیگه غم نداشتم…”

تا به حال شما هم این جملات را به فرزندتان گفته اید یا دست کم در کودکی چندتای آن ها را شنیده اید؟
شما هم فرزندتان را با بقیه کودکان مقایسه می کنید چون می خواهید به او انگیزه بدهید تا کاری را بهتر انجام دهد؟
یا دوست دارید که خیالتان راحت شود که او عادی یا حتی عالی است و کارهایش را به نحو احسن پیش می برد؟

پس تا انتهای این مقاله همراه ما باشید تا بدانید مقایسه کردن کودکان، با وجود و شخصیت آن ها چه می کند.

شاید مقایسه به خودی خود، با هدفی دلسوزانه یا برای پیشرفت کودک انجام شود اما در واقع، فقط و فقط موجب آسیب به فرزندتان است، مخصوصا که با زبان درستی هم بیان نشود.
مثلا مقایسه، در جایی که کودک احساس پایین بودن می‌کند و خودش هم چندان عملکرد خودش را قبول ندارد، اثر متناقضی ایجاد می‌کند زیرا به عزت نفس او لطمه می‌زند. همین باعث کبودی های عمیق عاطفی می شود که به سختی قابل درمان هستند و حتی ممکن است موجب پرخاشگری، تضاد و کینه شود.

در ادامه با 5 مورد از آثار مقایسه آشنا شوید:

استرس و اضطراب

اگر کودک مدام مقایسه شود، احساس فشار می کند و با خودش فکر می کند” نکنه به اندازه ی کافی خوب نباشم؟”،” نکنه نتونم کارها رو به درستی انجام بدم؟” و همین او را با یک اضطراب درونی عجین می کند که برای هرچیزی احساس نگرانی داشته باشد و اتفاقا نتیجه ی امورات او را تحت تاثیر قرار دهد.

سرکوب استعداد ها و انگیزه درونی

وقتی استعداد کودک دیده نشود و از تلاش های او قدردانی نشود و دائماً او را با دیگران و به دور از انصاف، مقایسه کنید،استعدادهای کودک شکوفا نمی شود و در نهایت ظرفیت و زمینه ی رشد و استعداد و حتی انگیزه ی درونی لازم برای تلاش را از دست می دهد و اگر هم کاری انجام دهد صرفا برای جلب رضایت و توجه شماست!

اجتناب از تعاملات اجتماعی

اگر کودک شما دائماً مورد تمسخر و مقایسه شما قرار بگیرد، به تدریج از اینکه در حضور شما با دیگران تعامل کند یا حتی از ارتباط با هم سن و سالانی که مورد توجه شما هستند، دوری می کند؛ مبادا در زمینه ای از او بهتر باشند و شما این برتری را به چشمشان بیاورید.

از بین رفتن عزت نفس

رشد کودک زمانی با مشکل مواجه می شود که شروع به این باور کند که توانایی کافی برای عملکرد خوب را ندارد. او همیشه فکر می کند که هرگز نمی تواند انتظارات شما والدین را برآورده کند و احساس عزت نفس و ارزشمندی اش را خدشه دار می کند!

تقویت رقابت بین خواهر و برادر

وقتی کودک دیگری را با فرزند خود مقایسه می کنید و او را تحسین می کنید، ممکن است فرزند شما مخفیانه از خواهر یا برادرش متنفر شود. این ممکن است آن ها را به رفتار پرخاشگرانه، دعوا کردن، مسخره کردن و حتی ضربه زدن به یکدیگر سوق دهد. شما همچنین در حال انتقال این پیام هستید که کودکی که عملکرد بهتری دارد بیشتر مورد علاقه و محبت قرار می گیرد. در نتیجه، کودک شما ممکن است شروع به تحقیر کردن خود کند و احساس کند فقط زمانی برای شما دوست داشتنی است که بهترین باشد و لاغیر!

کناره گیری از والدین

به خاطر داشته باشید کودکانی که دائماً توسط والدینشان با فرزندان دیگر مقایسه می شوند، به تدریج خود را از خانواده کنار می کشند. این کودکان کناره گیری می کنند زیرا نمی خواهند باعث ناامیدی و آسیب بیشتر والدین خود شوند و به صورت ناخودآگاه می خواهند از خودشان محافظت کنند.

حالا ممکن است بپرسید که بدون مقایسه، چطور باید او را به سمت بهتر شدن سوق دهید؟

این 4 مورد را مدنظر داشته باشید:

به جای مقایسه، معیار تعیین کنید!

از تلاش او قدردانی کنید، حتی اگر او 2 نمره بیشتر از امتحان قبلی کسب کرده است یا یک قدم از دفعه ی قبل بهتر شده است. همین باعث ایجاد اعتماد به نفس می شود.

به کنار آمدن با ضعف تشویق کنید!

از فرزندانتان بپرسید که آیا به کمک نیاز دارد؟ و سعی کنید راه های جایگزین و روش هایی که به پیشرفت او کمک می کند را در قالب دوستانه، پیشنهاد دهید.
پس مهم این است که به جای اشاره و تاکید روی نقاط ضعف، به تلاش و تمایل او برای رشد تمرکز کنید.

نقاط قوت فرزندتان را تحسین کنید!

هر کاری که فرزندتان به خوبی انجام می دهد، قدر آن را بدانید، به او بازخورد مثبت دهید و بگویید که تلاش او را می بینید!

حمایت بی قید و شرط و محبت کنید!

اگر فرزندتان نتوانست نمره خوبی کسب کند یا مسئولیت خودش را به خوبی انجام دهد، کاری نکنید که او احساس کند شما را ناامید کرده یا شرمنده کرده است.
همیشه از فرزندتان حمایت کنید. او را تشویق کنید تا بیشتر تمرین کند و از تلاش های او در جمع و حضور دیگران نیز قدردانی کنید.

و اما در پایان!

به یاد داشته باشید که هر کودکی توانایی ها، روحیات، نیازها و ظرفیت متفاوتی دارد و هیچ کس کامل نیست!
در عصر حاضر، که رقابت و برتری جویی در همه ی زمینه ها دیده می شود ، بسیار مهم است که به فرزندان خود بیاموزید که به توانایی خود ایمان داشته باشند و لزومی ندارد در همه چیز بهترین باشند و گاهی معمولی بودن خیلی سالم تر است.

به هرحال مقایسه آنها در هر مرحله و سنی که باشند، کمکی نخواهد کرد.
باید به آنها آموخت که هر روز خود را بهتر کنند، نه اینکه بهتر از هم سن و سالان یا همکلاسی ها و… خود باشند.
فلذا؛ به بهانه ی بهترین بودن، شادی و آرامش را از زندگی فرزندتان نگیرید و تا می توانید به جای مقایسه، از حمایت مثبت و توصیف تلاش ها و نقاط قوت، بهره بگیرید.