برام بی قرار: تحلیل فیلم برای درک کودکان خاص
آیا تا به حال، احساس کرده‌اید که گاهی دنیای اطراف‌تان عجیب و غریب است؟
جایی که تفاوت‌ها به جای اینکه پذیرفته شوند، طرد می‌شوند می تواند ترسناک باشد، مخصوصا برای کودکان!
برام، پسرکی با دنیایی از تخیل و احساسات، در همین دنیای عجیب گیر افتاده است.
با ما همراه باشید تا با داستان او آشنا شویم و به این سوال پاسخ دهیم که چه چیزی برای درک بهتر “کودکان متفاوت”، لازم است؟
فیلم “برام بی قرار” (Brammetje baas) با داستانی تکان‌دهنده و شخصیت‌پردازی عمیق، به دل مخاطب نفوذ میکند. این فیلم که به طور گسترده‌ای مورد توجه قرار گرفته است، به بررسی چالش‌های یک کودک باهوش اما متفاوت می‌پردازد. در این مقاله، به تحلیل داستان فیلم، شخصیت‌پردازی برام و بررسی مسائل روانشناختی مطرح شده در آن، خواهیم پرداخت.
داستان فیلم چیست؟
داستان فیلم “برام بی قرار” حول محور زندگی برام، پسربچه‌ای باهوش و خلاق می‌چرخد. برام در دنیایی پر از تخیلات زندگی میکند و دلش می خواهد مخترع شود. او به دلیل تفاوت‌هایش با همسالان خود، مورد تمسخر و خشم معلمش قرار می گیرد. او دنیای درون خود را به عنوان پناهگاهی امن می‌بیند و از طریق نقاشی و پاسخ های عجیب و غریب به سوالات ذهنی اش، احساسات خود را ابراز میکند. با این حال، فشارهای اجتماعی و انتظارات اطرافیان، برام را دچار لجبازی، انزوا و احساسات ناخوشایندی می کند و اعتماد به نفس او را تحت تأثیر قرار می دهد.
شخصیت‌پردازی های مهم فیلم
- برام: شخصیتی پیچیده و چندبعدی دارد. او کودکی حساس، خلاق و باهوش است که دنیای اطراف خود را به شیوه‌ای متفاوت درک میکند. برام به دلیل هوش بالا و تخیلات غنی، اغلب احساس میکند که به اندازه کافی درک نمی‌شود. او از یک سو به دنبال برقراری ارتباط با دیگران است و از سوی دیگر، ترس از طرد شدن، او را به انزوا می‌کشاند.
برام در طول فیلم، با احساسات متضادی دست و پنجه نرم میکند. او همزمان احساس شادی، غم، خشم و ترس را تجربه میکند. این احساسات پیچیده، بر رفتارها و تصمیم‌گیری‌های او تاثیر می‌گذارد.
- والدین برام: مادر نقشی مهربان و منعطف دارد. شاید بتوان گفت اولین کسی است که تلاش می کند دنیای پسرک را درک کند. معمولا اشتباهات او را نادیده می گیرد و همراهی اش می کند. او برام را استثنایی و باهوش می داند اما زمانی که تحت فشار مدرسه قرار می گیرد، به سمت رفتارهای سختگیرانه رو می آورد. پدر برام مردی خوش رو اما کمی سخت گیرتر است. می خواهد از طریق رابطه ی دوستانه او را نصیحت کند تا مطابق معیارهای معلم باشد اما در ارتباط با برام چندان موفق نیست.
- معلم های برام: آقای فیش معلمی با رویکرد سنتی است و تلاش می کند دانش آموزان را در یک قالب یکسان و با چهارچوب های انضباطی ارزیابی کند. معمولا در برابر بی قراری ها، تمرکز پایین و کارهای عجیب برام، عصبی می شود و به او دائم تشر می زند، گاهی هم او را از زنگ تفریح و کلاس و بازی، محروم میکند. همین موجب فراری شدن برام از مدرسه و عدم ارتباط حسنه با معلم می شود.
از سوی دیگر معلم دوم، مردی جوان با رویکردی مهربان و مقتدر است. او در مواجهه با برام متفاوت عمل می کند. به جای تنبیه و محرومیت او، معمولا جای او را تغییر می دهد، مسئولیت می دهد، بازی های هیجانی را به کلاس و وسط ساعت درسی می آورد و با برقراری ارتباط صمیمانه به او کمک می کند به افکار و رفتارهایش سامان بدهد.
- دوست برام: لیزا تنها فردی است که در کلاس از کارهای برام خوشش می آید و آن ها را جالب تلقی می کند. او دختری آرام و مهربان است که تلاش می کند از در همدلی وارد شود و با برام ارتباط بگیرد. مثلا وقتی برام دندانش لق شده و نمی تواند روی درس متمرکز شود، به او کمک میکند دندانش را بکند یا وقتی از کلاس خارج می شود و در درون انباری کز می کند، سراغ او می رود و نگرانی اش را بابت اخراج از مدرسه یا احساس گناهش را راجع به شکستن پای معلم می شنود. همین موارد لیزا را تبدیل به یک رفیق دوست داشتنی و خاص برای برام می کند.
حالا کمی تخصصی تر به این فیلم نگاه کنیم:
فیلم «برام بی قرار» یک مطالعه‌ی جامع بر روی طیف وسیعی از مسائل روانشناختی است که کودکان در سنین رشد با آن مواجه می‌شوند. از جمله این مسائل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1.اختلال بیش‌فعالی کم‌توجهی (ADHD):
رفتارهای پر انرژی، بی‌قراری و عدم تمرکز برام، بسیاری از علائم ADHD را تداعی میکند. این اختلال می‌تواند بر روی عملکرد تحصیلی، روابط اجتماعی و عزت نفس کودک تاثیرگذار باشد.
2.اضطراب:
ترس برام از قضاوت شدن و طرد شدن، نشان‌دهنده وجود اضطراب اجتماعی در اوست که بعد از سخت گیری ها و تلاش های مدرسه برای گنجاندن او در قالب خشک و معیارهای خاص، ایجاد می شود. این اضطراب می‌تواند باعث شود که کودک از تعامل با دیگران اجتناب کند و در نتیجه، احساس انزوا کند.
3.خلاقیت و استعدادهای خاص:
برام دارای تخیلات غنی و استعدادهای هنری برجسته‌ای است. این ویژگی‌ها اگرچه ارزشمند هستند، اما در محیطی که به تفاوت‌ها احترام نمی‌گذارد، می‌توانند منجر به مشکلات شوند.
4.اهمیت تشخیص زودهنگام:
بسیاری از کارشناسان معتقدند که فیلم «برام بی قرار» به خوبی نشان می‌دهد که تشخیص زودهنگام مشکلات روانشناختی در کودکان چقدر مهم است. تشخیص و درمان به موقع می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر در آینده جلوگیری کند.
5.اهمیت پذیرش تفاوت‌ها:
این فیلم به اهمیت پذیرش تفاوت‌های فردی و ایجاد محیطی امن و حمایتی برای رشد کودکان تاکید میکند. کودکان باهوش و متفاوت، به دلیل تفاوت‌هایشان ممکن است مورد آزار قرار گیرند و یا درک نشوند؛ این امر می‌تواند اثرات مخربی بر سلامت روان آن‌ها داشته باشد.
6.نقش خانواده و مدرسه:
فیلم «برام بیقرار» به نقش مهم خانواده و مدرسه در حمایت از کودکان با نیازهای ویژه اشاره میکند.
نکته ی جالب اینجاست که هرچقدر والدین و مدرسه از درک احساسات کودک فاصله می گیرند و می خواهند او را با معیارهای مرسوم و سایر کودکان هم تراز کنند، چالش ها پررنگ تر می شوند. ضمن اینکه کودکان خاصی مانند برام به دلیل بی قراری ها و پرش افکار، ننوشتن تکالیف و پر جنب و جوش بودن، مدام مورد انتقاد و سرزنش قرار می گیرند که می تواند عزت نفس آن ها را خدشه دار کند.
ضمن موارد فوق، چالش بین والدین به دلیل شرایط فرزند، می تواند برای این کودکان تداعی گر احساس گناه شدید باشد، احساسی حاکی از بی کفایت و بی مصرف بودن و عامل همه مشکلات خانواده بودن.
فلذا، خانواده و دوستان و رویکرد مدرسه، نقش بسیار مهمی در سلامت روان کودکان خاص دارند. بنابراین؛ حمایت و درک خانواده و همراهی مدرسه، می‌تواند به برام کمک کند تا بر چالش‌های خود غلبه کند.
در ادامه لازم است به موارد زیر بپردازیم:
اهمیت بازی و تخیل
بازی و تخیل برای رشد شناختی و عاطفی کودکان بسیار مهم است. برام از طریق بازی و تخیل، احساسات خود را ابراز میکند و با چالش‌های زندگی روبه رو می شود.
همین خلاقیت و تخیل او، موجب می شود که از احساسات ناخوشایند تا حدی اجتناب کند و از طرفی، توانایی فوق العاده ای در اموری مثل قصه خواندن برای خواهر کوچک تر، نقاشی و ساخت و ساز و… پیدا کند.
تاثیر محیط بر رشد کودک
محیطی که کودک در آن رشد میکند، نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری شخصیت او دارد. محیطی که پر از تنش، رقابت و قضاوت باشد و استانداردهایی زودتر و فراتر از دنیای کودکی فرزند داشته باشد، می‌تواند بر سلامت روان کودک تاثیر منفی بگذارد.
همچنین میزان آزادی که برای کودک تعیین می شود و فراهم کردن امکاناتی مثل ابزار بازی هیجانی و حرکتی و اجازه برای خلق ذهنیات و تصورات و بروز خلاقیت نیز می تواند در سازگاری بیشتر او اثرگذار باشد.
اهمیت خودشناسی
برام در طول فیلم به دنبال شناخت خود و جایگاه خود در جهان است. این جستجو برای خودشناسی، یکی از مهم‌ترین مراحل رشد شخصیت و هویت کودکان است که در انتهای فیلم به زیبایی به تصویر کشیده می شود و نشان می دهد که خودپنداره ی کودکان با واکنش هایی که از طریق خانواده و مدرسه و در ارتباط با همسالان دریافت می کنند، شکل می گیرد.
10 کتاب فوق العاده برای خودآگاهی کودکان را بشناسید!
کلام پایانی!
با تماشای این فیلم، می‌توانیم درک بهتری از دنیای درونی کودکان داشته باشیم و به آن‌ها کمک کنیم تا به بهترین شکل رشد کنند.
برام با تمام چالش‌هایش، به ما یادآور می‌شود که همه کودکان، حتی آن‌هایی که متفاوت هستند، حق دارند دیده و شنیده شوند. همچنین به تاثیر ایجاد محیط حمایتی و متناسب سازی فعالیت ها، در روند بهبود و ظرفیت سازی برای کودکان، اشاره می کند.
فیلم «برام بیقرار» می‌تواند به عنوان یک ابزار آموزشی برای افزایش آگاهی معلمان، والدین و سایر افراد درگیر با کودکان با نیازهای ویژه مورد استفاده قرار گیرد.
نویسنده
زهرا خسروآبادی
مشاور خانواده، پژوهشگر و نویسنده حوزه تربیت کودک
