بازی‌های حسی؛ دریچه‌ای رو به دنیای شناخت کودکان

فرض کنید دنیای پیرامون خود را با چشم بسته تجربه می‌کنید. دنیایی که تنها از طریق لمس، بو، صدا و مزه قابل درک است. این همان دنیایی است که کودکان نوپا در ابتدای زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. برای آنها، هر چیزی یک کشف جدید و هیجان‌انگیز است. یکی از بهترین راه‌ها برای کمک به کودکان در شناخت و درک این دنیای ناشناخته، بازی‌های حسی است. بازی‌هایی که تمام حواس پنجگانه‌ی کودک را درگیر کرده و به او کمک می‌کنند تا با محیط اطراف خود ارتباط عمیق‌تری برقرار کند.

 

اهمیت بازی‌های حسی

بازی‌های حسی، بیش از یک سرگرمی ساده هستند. این بازی‌ها نقش بسیار مهمی در رشد و توسعه‌ی همه جانبه‌ی کودکان ایفا می‌کنند. از جمله فواید بازی‌های حسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تقویت حواس پنجگانه: بازی‌های حسی به کودکان کمک می‌کنند تا حواس پنجگانه‌ی خود را تقویت کرده و از آن‌ها به طور موثر استفاده کنند.

توسعه‌ی مهارت‌های شناختی: این بازی‌ها به رشد مهارت‌های شناختی مانند توجه، تمرکز، حافظه، حل مسئله و خلاقیت کمک می‌کنند.

تقویت مهارت‌های حرکتی: بازی‌های حسی به بهبود هماهنگی چشم و دست، تقویت عضلات کوچک و بزرگ و توسعه‌ی مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت کمک می‌کنند.

کاهش اضطراب و استرس: بازی‌های حسی به آرامش و کاهش اضطراب کودکان کمک کرده و به آن‌ها احساس امنیت و آرامش می‌دهد.

تقویت ارتباطات عصبی: این بازی‌ها به ایجاد و تقویت ارتباطات عصبی در مغز کودکان کمک کرده و به رشد شناختی آن‌ها سرعت می‌بخشد.

 

بازی‌های حسی برای هر رده سنی: یک سفر اکتشافی حسی

نوزادان (0 تا 12 ماه):

بازی با آب: پر کردن یک لگن با آب گرم و اضافه کردن اسباب‌بازی‌های شناور، ریختن آب در لیوان‌های مختلف و بازی با حباب‌های صابون.

مقاله ی 4 آب بازی هیجان انگیز را اینجا بخوانید!

جعبه شگفتی: یک جعبه را با اشیاء مختلفی پر کنید که بافت‌های متنوعی دارند (مانند پارچه نرم، پلاستیک زبر، چوب صاف). بگذارید کودک با این اشیاء بازی کند و بافت‌های مختلف را لمس کند.

ماساژ: با روغن‌های طبیعی به آرامی بدن کودک را ماساژ دهید. این کار به آرامش کودک و تقویت پیوند عاطفی کمک می‌کند.

 

نوپایان (1 تا 3 سال):

انواع فعالیت های دست ورزی مثل بازی با ماسه و ساختن قلعه‌های شنی، پنهان کردن اشیاء کوچک در ماسه و کشف آن‌ها توسط کودک، بازی با گل رس و شکل دادن به گل رس، ساختن مجسمه و نقاشی روی آن، بازی با نمک رنگی، خمیربازی و آرد بازی و… که به تقویت حس لامسه و مهارت‌های حرکتی ظریف کمک می‌کند.

درباره دست ورزی کودکان بیشتر بدانید!

نقاشی با انگشت: رنگ‌های انگشتی را به کودک بدهید تا روی کاغذ نقاشی بکشد. این کار به تقویت خلاقیت و هماهنگی چشم و دست کمک می‌کند.

بازی با مواد طبیعی: جمع‌آوری برگ، سنگ، چوب و خاک و بازی با آن‌ها.

بازی با خوراکی ها: بازی با ماکارانی، مغز ها، حبوبات و برنج و…
مثلا یک ظرف بزرگ را با حبوبات (مانند لوبیا، عدس یا برنج) پر کنید. بگذارید کودک با دست‌های خود در حبوبات بازی کند و اشیاء کوچک را در آن پنهان و پیدا کند.

 

پیش‌دبستانی‌ها (3 تا 5 سال):

در این رده سنی نیز می توانید از بازی های دست ورزی و آشپزی استفاده کنید.

ایجاد یک باغ حسی: با استفاده از گلدان‌های کوچک، خاک، دانه‌ها و گیاهان مختلف، یک باغ کوچک در خانه ایجاد کنید. کودک می‌تواند به آبیاری گیاهان، لمس خاک و مشاهده‌ی رشد آن‌ها بپردازد.

ساختن یک کتاب حسی: با استفاده از پارچه‌های مختلف، دکمه، زیپ و سایر مواد، یک کتاب حسی بسازید. کودک می‌تواند صفحات مختلف کتاب را لمس کرده و بافت‌های مختلف را احساس کند.

بازی با آب و کف: یک ظرف را با آب و مایع ظرفشویی پر کنید. بگذارید کودک با استفاده از یک نی یا قاشق، حباب بسازد.

 

کودکان دبستانی (6 تا 12 سال):

آشپزی حسی: به کودک اجازه دهید در پخت غذاهای ساده کمک کند. آن‌ها می‌توانند مواد مختلف را لمس کنند، بو کنند و مزه کنند.

ساختن یک آتشفشان: با استفاده از جوش شیرین، سرکه و رنگ خوراکی، یک آتشفشان کوچک بسازید. این فعالیت به کودک کمک می‌کند تا واکنش‌های شیمیایی را مشاهده کند.

بازی با یخ: قالب‌های یخ را با آب رنگی پر کنید و آن‌ها را در یک ظرف قرار دهید. بگذارید کودک یخ‌ها را لمس کند و آب شدن آن‌ها را مشاهده کند.

همچنین این 5 بازی رومیزی را تجربه کنید!

 

نکات مهم برای والدین:

ایجاد محیطی امن: قبل از شروع هر بازی حسی، اطمینان حاصل کنید که محیط بازی برای کودک کاملاً امن است. از مواد غیر سمی و اسباب‌بازی‌های مناسب استفاده کنید.

اگر دوست دارید درباره وسواس کودکان بدانید…

تنوع در بازی‌ها: برای حفظ علاقه‌ی کودک، بازی‌های حسی را متنوع کنید. از مواد مختلف و فعالیت‌های متفاوت استفاده کنید.

مشاهده‌ی کودک: به دقت رفتار کودک را در حین بازی مشاهده کنید. واکنش‌های او به شما کمک می‌کند تا متوجه شوید کدام بازی‌ها برای او جذاب‌تر هستند.

همراهی با کودک: با کودک خود بازی کنید و از این فرصت برای برقراری ارتباط عمیق‌تر با او استفاده کنید.

یادآوری: این تنها چند نمونه از بازی‌های حسی هستند. شما می‌توانید با استفاده از خلاقیت خود، بازی‌های حسی متنوع دیگری را برای کودک خود طراحی کنید. مهمترین نکته، ایجاد یک محیط امن و شاد برای کودک است تا بتواند از بازی‌های حسی لذت ببرد و رشد کند.

 

سخن آخر!

بازی‌های حسی، دریچه‌ای رو به دنیای شناخت کودکان هستند. با فراهم کردن فرصت‌های بازی حسی برای کودکان، به آن‌ها کمک می‌کنیم تا دنیای اطراف خود را بهتر درک کرده، مهارت‌های خود را تقویت کرده و از زندگی لذت بیشتری ببرند.