۱۰ راهکار برای مدیریت خانواده های چندفرزندی که معجزه می کند!

تصور کنید کودکی در میان مشاجرات مداوم خواهر و برادرش گم شده باشد. یا مادری خسته و درمانده، در میان درخواست‌های بی‌پایان فرزندانش، آرامش خود را از دست داده باشد. اینها تنها گوشه‌ای از چالش‌هایی است که خانواده‌های چند فرزندی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. اما آیا این پایان کار است؟ قطعاً نه. با شناخت مشکلات و به کارگیری راهکارهای مناسب، می‌توانیم خانواده‌ای شاد و پر از مهر و محبت بسازیم، پس تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

 

چالش خانواده‌های چند فرزندی، فراتر از جنگ اسباب‌بازی‌هاست!

داشتن چند فرزند، نعمتی بزرگ است اما همراه با آن، چالش‌هایی نیز وجود دارد. از جمله مهم‌ترین مشکلات این خانواده‌ها می‌توان به شرایط سخت مالی و اقتصادی برای تامین اعضای خانواده، کمبود وقت و مشغله ی زیاد، رقابت و حسادت و دعوای بین فرزندان، توزیع نابرابر توجه به آن ها و مدیریت تعارضات و چالش های بین کودکان، فرسودگی و خستگی و… باشد.

 

اما چگونه می توانید چالش های بین فرزندان را مدیریت کنید؟

۱. توزیع عادلانه ی توجه

چه بخواهید، چه نخواهید، شما مادر و پدر هستید و ظرفیت توانایی هایتان محدود است، پس طبیعی است که به دلیل مشغله زیاد یا تفاوت‌های شخصیتی و سنی فرزندان، نتوانید به همه آنها به طور یکسان توجه کنید و همین موضوع می‌تواند زمینه ای برای حسادت و رقابت بین فرزندان شود. از طرفی باید دقت داشته باشید، میزان نیاز هر فرزند به توجه و محبت می تواند متفاوت باشد. گاهی تنها چیزی که نیاز دارید، آگاهی از شرایط سنی و جنسیت و نیاز فرزندانتان است تا به هرکس در حد توان و آنچه که تشنه ی آن است را ببخشید و به طور جدی از مقایسه ی آن ها با یکدیگر، بپرهیزید.
برای مثال ممکن است دختر یا پسر ۵ ساله ی شما مدام آغوش و بازی با شما را بخواهد و فرزند نوجوانتان فقط نیاز به یک گفت و گوی دوستانه داشته باشد، فرزند دیگری فقط برای تکالیف مدرسه اش راهنمایی بخواهد.
مهم این است در لحظه بتوانید نیاز فرزندتان را تشخیص داده و در صورت امکان آن را برآورده کنید.
اگر نمی توانید پاسخگو باشید، حتما زمان دیگری را تعیین کنید. مثلا بگویید:” ۱۰ دقیقه دیگه چطوره بیام باهم صحبت کنیم؟”، ” نیم ساعت دیگه میتونیم یه خوراکی خوشمزه بخوریم و بازی کنیم…”

 

۲.برقراری ارتباط موثر

یکی از رمز و رازهای حفظ رابط در خانواده های چند فرزندی این است که به طور منظم با فرزندانتان صحبت کنید و به نظرات و احساسات آنها گوش دهید و با آن ها همدلی کنید.
حتی می‌توانید برای این کار، یک جلسه یا دورهمی خانوادگی ترتیب دهید و خوراکی آماده کنید. دورهم بنشینید و لطیفه بگویید و بعد نوبت به نوبت از فرزندان بخواهید تا شکایت ها و یا خواسته هایشان را مطرح کنند. هیچ چیز به اندازه ی یک ارتباط موثر، رابطه ی خانوادگی را گرم نگه نمی دارد.

 

۳.تعیین قوانین مشخص و منحصر به فرد

قوانین واضح و مشخصی را برای همه اعضای خانواده تعیین کنید و به طور قاطع آنها را اجرا کنید.
اینجا برای شما قوانین مشخصی نیست چون هر خانواده ای متناسب با روحیات و عقاید و نیاز خود، می تواند بهترین قانون گذار خودش باشد. اما برای شما چند مثال میزنم:
می توانید قانونی برای مشارکت فرزندان در کارهای خانه و مسئولیت ها تعیین کنید. مثلا هرکس باید لباس های خودش را جمع کند یا بشقابش را در ظرفشویی بشوید یا مثلا اگر دوست دارد در کارهای موردعلاقه اش کمک کند، باید در سایر کارهایی که دوست ندارد نیز با خانواده مشارکت داشته باشد.
قانون دیگر می تواند این باشد که هر وسیله یا اسباب بازی که موجب دعوا و چالش بین فرزندان باشد، برای مدتی از دسترس خارج شود یا درصورتی که فرزندان قادر به حل چالش خود نباشند، باید در جای جداگانه بازی کنند. یا مثلا هیچ کس حق آسیب زدن به دیگری را ندارد. تلویزیون و موبایل در خانه به صورت مشترک استفاده می شود و هرکس می تواند در زمان معین و به میزان معین از آن ها استفاده کند و …
وجود این قوانین و تعیین مرز مشخص برای فرزندان، نه تنها به کنار آمدن با شرایط خانواده کمک می کند، بلکه آن ها را برای ورود به اجتماع و پذیرش قوانین جامعه، آماده می کند.

 

۴.آموزش مهارت‌های اجتماعی

به فرزندان خود آموزش دهید که چگونه با همدیگر ارتباط برقرار کنند، مشکلات را حل کنند و به یکدیگر احترام بگذارند.
کاربردی ترین و عملی ترین آموزش برای این مورد، الگوسازی است و شما بهترین الگویی هستید که می‌توانید در ارتباط با فرزندان، به ایجاد تصویر مثبت از ارتباط و روش صحیح حل تعارض کمک کنید.
مثلا می توانید در هنگام چالش، بستر گفت و گو فراهم کنید و از آن ها بپرسید از چه چیزی ناراحت شده اند، بعد از طرف مقابل بپرسید که چطور می تواند به رفع این ناراحتی کمک کند.
گاهی لازم است کودکان عذرخواهی کنند یا کاری را جبران کنند. شما می‌توانید در مسیر گفت و گو، آن ها را به این موضوع هدایت کنید.

 

۵.تقسیم مسئولیت‌

به فرزندان خود مسئولیت‌هایی متناسب با سن و توانایی‌هایشان بدهید. این کار به آنها کمک می‌کند تا احساس استقلال و مسئولیت‌پذیری داشته باشند و از طرفی، با نقش خود در خانواده آشنا شوند.
مثلا یکی مسئول خرید مواد غذایی باشد، دیگری جارو کند، فرزند دیگر میوه بشورد، یکی از فرزند کوچک تر مراقبت کند و …به همین منوال، شما با یک تیر، چند نشان زده اید.هم عزت نفس آن ها را تقویت کرده و هم از توانایی آن ها استفاده مفید و کمک کننده داشته اید.

 

۶.ایجاد فرصت‌های مشترک

با انجام فعالیت‌های مشترک خانوادگی، به تقویت روابط بین اعضای خانواده کمک کنید.یک آشپزی خوشمزه یا بازی فکری خانوادگی، نقاشی خواهر و برادری، ساخت و ساز، کاردستی، پارک و شعرخوانی و کتابخوانی و …از هر آنچه که شما را به هم متصل می کند تا کنارهم لذت ببرید و ارتباط والد و فرزندی خودتان را تقویت کنید، غافل نشوید.
البته در کنار این فعالیت های مشترک، قرار دادن دقت کوتاه اما با کیفیت اختصاصی با هرفرزند را نیز فراموش نکنید.

 

۷.وقت گذاشتن برای خود و رابطه عاطفی با همسر

و اما مهم ترین راز آرامش خانواده چند فرزندی یا هر خانواده ای این است که شما علاوه بر نیاز فرزندان، به نیازهای خود و همسرتان نیز توجه کنید و زمانی را برای استراحت و تفریح و حال خوب خودتان اختصاص دهید.
گاهی در صورت امکان، برنامه منظم بچینید و دو نفره وقت بگذرانید و کنارهم یک فعالیت مشترک انجام دهید.
آن چیزی که رابطه ی فرزندان را مستحکم و پر مهر می کند، جنس رابطه ی عاطفی و ارتباط موثر والدین با یکدیگر است.هرچقدر شما کنارهم عشق و آرامش و لذت را تجربه کنید، می‌توانید احساس بهتر و انرژی بیشتری را برای تربیت فرزندان ذخیره کنید.

 

۹.ایجاد فضا و برنامه های اختصاصی

ضمن ایجاد فضای اشتراگذاری وسایل و اتاق و … در خانه، به یاد داشته باشید که لازم است برای هر فرزندی متناسب با سن و نیازهایش، یک حریم خصوصی و برنامه های اختصاصی تعیین کنید. مثلا یک کشوی خاص برای خودش، یک قفسه بالای کمد برای کتاب هایش، یک دورهمی دوستانه کنار همسالانش. این نیاز به حریم خصوصی برای نوجوانان پررنگ تر است. متناسب با شرایط منزل و زندگی خودتان شرایط را برای فرزندانتان فراهم کنید و اجازه دهید ضمن هویت خانوادگی و مشترک، هویت مستقل خودش را پیدا کند.

 

۱۰‌. برنامه ریزی داشته باشید.

فرقی نمی کند برای کارهای روزانه، جلسات، بازی ها، فعالیت های فرزندان یا برای مهد و مدرسه و کلاس تابستانی، سفر، تفریح و …برنامه داشته باشید.
تمهیدات و آمادگی های لازم را بیاندیشید و بی گدار به آب نزنید.
داشتن برنامه ریزی با مشارکت فرزندان، می تواند مسیری را برای همکاری مشترک و کار تیمی، توجه به اهمیت دادن به یکدیگر و کمک به خانواده فراهم کند.

نکته: به خاطر داشته باشید، بهترین اقدامی که می توانید داشته باشید این است که به فرزندانتان فرصت بدهید تا چالش ها و مسائل پیش روی خو را کنار خواهر و برادرهایشان تجربه کرده، خودشان راه حل های متفاوت را امتحان کنند و به بهترین راهبرد کارآمد و منحصر به فرد خودشان برسند.

 

و اما کلام آخر!

با به کارگیری گوشه ای از این راهکارها، می‌توانید خانواده‌ای شاد و پر از مهر و محبت بسازید. فرزندان در چنین خانواده‌ای، مهارت‌های اجتماعی قوی‌تری خواهند داشت، اعتماد به نفس بالاتری پیدا می‌کنند و روابط سالم‌تری با دیگران برقرار می‌کنند.
همچنین به یاد داشته باشید که هر خانواده‌ای منحصر به فرد است و ممکن است راهکارهایی که برای یک خانواده موثر است، برای خانواده دیگر مناسب نباشد. مهم‌ترین نکته این است که شما به عنوان والدین، تلاش کنید تا بهترین محیط را برای رشد و شکوفایی فرزندان خود فراهم کنید.