کتابی برای تعامل بهتر با کودکان

معرفی کتاب به بچه ها گفتن، از بچه ها شنیدن
نویسنده: آدل فابر
مترجم: فاطمه عباسی فر
انتشارات: نشر دایره

اگر یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های شما به عنوان والدین یا مربی، نحوه گفت و گو با کودکان است و دوست دارید یک تعامل موثر را با آن ها تجربه کنید، از «کتاب به بچه‌ها گفتن، از بچه‌ها شنیدن» غافل نشوید.
در ادامه درباره ی این کتاب کاربردی بیشتر بخوانید.

حتماً بسیاری از ما تجربه‌ی دیدن چنین صحنه‌ای را داشته‌ایم:

دختربچه یا پسربچه‌ای کوچک، جلوی یک مغازه ایستاده و با جیغ و فریاد و مقدار زیادی اشک، از مادر و پدرش می‌خواهد که اسباب‌بازی پشت ویترین را برای او بخرند و والدین او هم با حالتی آشفته و عصبی سعی در ساکت کردنش دارند. به احتمال زیاد با خود فکر کرده‌ایم که تقصیر از خود پدر و مادر است و اگر ما بودیم، بلد بودیم بچه را چطور تربیت کنیم که کار به اینجا نکشد. اما واقعیت این است که تنها از دور می‌توان درباره‌ی چنین مواردی، تا این حد راحت نظر داد و به خود مطمئن بود. کتاب به بچه‌ها گفتن، از بچه‌ها شنیدن (جلد 1 ) می تواند با ارائه‌ی راه‌حل‌هایی کاملا عملی، از طرف کسانی که خودشان تجربه‌ی بزرگ کردن کودکی را داشته‌اند، به والدین امروزی در مسیر دشوار پرورش فرزند کمک کند.
کودکان، اشیاء ثابت و بی‌جانی نیستند که پیش از ارتباط با آن‌ها، بتوانیم نحوه‌ی برخورد بی‌نقص با ایشان را بدانیم. درک همین مسئله، کلید مهمی برای ایجاد ارتباط مثبت والدین با فرزندانشان است. پدر و مادر باید ابتدا بر تصورات ذهنی خودشان تمرکز کنند و بپذیرند که نقش آن‌ها نباید شبیه به یک مربی باشد که همیشه به دنبال بهتر کردن شخصیت کودک است. در این ارتباط نیز مانند هر رابطه‌ی انسانی دیگری، درک متقابل، مهم‌ترین مسئله است. مهم‌ترین نتیجه‌ی درک احساسات فرزند در این امر نهفته است که با این کار، به او کمک می‌کنیم تا احساسات خود را بشناسد، آن‌ها را درک کند و درواقع خودش را بشناسد.
اما کتاب به بچه‌ها گفتن، از بچه‌ها شنیدن – جلد 1، صرفاً یک کتاب تئوریک محسوب نمی‌شود؛ بلکه انباشته از توصیه‌هایی کاملاً کاربردی و عملی برای پدر و مادرهاست. آدل فابر و الین مازلیش در این کتاب با مثال های تصویری از موقعیت‌های مختلفی که ممکن است والدین با فرزندان خود تجربه کنند، راه‌حل‌هایی به‌شدت پویا را در اختیار آنان می‌گذارند. آن ها در این کتاب تلاش می‌کنند تا به والدین نشان دهند در چه صورت، رابطه‌ی آن‌ها با فرزندانشان رابطه‌ای سالم و مثبت خواهد بود. از نظر این دو نویسنده، تشخیص نیازها و احساسات کودکان، گام مهمی در مسیر بهبود روابط والد و فرزندی است.

مفاهیم مطرح شده در کتاب:

کتاب به بچه‌ها گفتن، از بچه‌ها شنیدن دارای مصداق‌های بسیاری از زندگی روزمره است که در اینجا بخشی از توصیه‌های ارائه شده در کتاب را مرور می‌کنیم.
• در هنگام گوش دادن به فرزندان آن‌ها را نصیحت نکنید بلکه با نشان دادن دقت خود به موضوع موردبحث، با کلمات و اصواتی که بار ارزشی ندارد مانند « اوهوم…متوجهم» کودک را خطاب قرار دهید. در دستورالعمل کاربردی کتاب می‌ خوانید که در هنگام گوش دادن به کودک از این عبارت‌ها استفاده کنید: «پس تو این‌طور فکر می‌کنی»، «این‌طور که به نظر میاد واقعاً اذیت شدی»، «می فهمم، می‌دونم از چیزی ناراحتی» و…
• کودک از موضوعی ناراحت می‌شود که برای بزرگ‌سال ناراحت‌کننده نیست، حس خوشحالی او متفاوت از بزرگ‌سالان است، در مواردی واکنش هیجانی نشان می‌دهد که ممکن است برای والدینش تعجب‌برانگیز باشد، درک این تفاوت‌ها به والدین اجازه می‌دهد بر روی احساسات واقعی ولی متفاوت کودک نامی قرار داده و با این روش کودک را با احساسات خود آشنا کنند. اغلب والدین به‌صورت ناصحیح احساس کودک را نادیده گرفته و آن را انکار می‌کنند. در کتاب به بچه‌ها گفتن، از بچه‌ها شنیدن به شما والدین توصیه می‌شود از انکار احساسات کودک پرهیز کنید.
• دنیای کودک با دنیای بزرگ‌سالان تفاوت دارد. کودک مرزهایی که ما برای واقعیت و خیال برگزیده ایم را باور ندارد، برای او یک پیتزای خیالی و پیتزای واقعی هر دو هیجان‌انگیز است درحالی‌که برای ما، پیتزای خیالی هیچ معنایی ندارد.
به دنیای کودک وارد شوید، خود را در جهانی که کودک درک می‌کند قرار دهید، آرزوهای او را با تخیل برآورده کنید یا به بازی‌های خیالی او بپیوندند. این کار ارتباط بین شما و کودک را محکم‌تر می‌کند.
• به خاطر داشته باشید که کودکان و بزرگ‌سالان تفاوت‌های بسیاری دارند ولی در برخی موارد نیز شباهت‌هایی بین آن‌ها دیده می‌شود. همان‌طور که شما برای همدردی نیاز به توجه دیگران دارید، کودک نیز توجه شما والدین و مربیان را برای همدردی می‌طلبد.
این توجه اگر با سکوت همراه باشد نیز برای کودک مانند یک بزرگ‌سال، قابل‌درک و حس همدردی برای او قابل‌فهم است.

سخن پایانی!

باور کنید که تغییر و بهبود رابطه ی والد_فرزندی، نیاز به یک اتفاق عجیب و غریب یا اکسیر جادویی ندارد؛ بلکه فقط کافی است در ارتباط با کودک، تغییرات کوچک را تجربه کنید. آن زمان است که می توانید با صبر، حوصله و آرامش، به مرور تاثیرات مهم و اساسی آن را در تعاملات روزمره و زندگی خانوادگی تان احساس کنید.